Türkiye’de Enflasyonla Mücadele: Zorlu Bir Yolculuk
Türkiye’de Ekim ayı fiyat artışları, enflasyonun inatçı bir şekilde yüksek kaldığını gösterdi. Hükümet, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ekonomi politikalarında U dönüşü yapmasıyla rasyonel önlemler uygulamaya koydu. Faiz oranları artırıldı ve enflasyonla mücadele başladı.
Ancak yılın sonuna yaklaşılırken Türkiye’nin ekonomisi durgunluğa girdi. Durgunluk, reel sektörden faiz indirimi taleplerine yol açtı. Ancak enflasyon henüz dizginlenemedi. Yabancı ve yerli kurumlar, Merkez Bankası’nın (TCMB) bu yıl faiz oranlarına dokunmayacağını vurgularken, maliye politikalarının para politikasını engellediğini savunuyorlar.
Ekonomist Güldem Atabay, TCMB’nin enflasyon beklentilerini hedeflerine yaklaştıramadığını ve bunun da para politikasının tek başına enflasyonu kontrol etmek için yetersiz olduğunun kanıtı olduğunu belirtti. Atabay, “Para politikasını sıkılaştırırken gevşek bir maliye politikası izlemeye devam etmek, enflasyonla mücadelenin başarısızlığına ve halk için maliyetlerin yükselmesine neden oluyor” dedi.
Mali Disiplin Gerekli
Enflasyon beklentilerinde bir düşüş var. Ancak bu düşüş bile TCMB’nin 2025 sonu için hedeflediği yüzde 14 ve Orta Vadeli Program’daki (OVP) yüzde 17,5’lik enflasyon beklentilerinin çok üzerinde. En iyimser piyasa tahminleri bile yüzde 27,4 ile hedeflerden 10 puan yüksek.
Atabay, yüksek bütçe açığının bu başarısızlığı desteklediğini öne sürerek, “2024’ün son çeyreğine kadar maliye politikasında para politikasına benzer bir ‘rasyonelleşme’ görmedik. Mali disiplin 2025’in ilk aylarında da görülmezse, TCMB’nin faiz indirimlerinin başlamasıyla birlikte enflasyonun yeniden yükseldiğini göreceğiz” değerlendirmesinde bulundu.
‘Erken Faiz İndirimi’nin Riskleri
Atabay, “Erken ve agresif faiz indirimlerinin” yeniden enflasyon sarmalı yaratacağını vurguladı. “Ekonomi politikaları uzun zamandır kalıcı düşük enflasyon ve ekonomik istikrar sağlamak için yetersiz. Hukuk devletiyle başlayacak şekilde ekonomi dışında da atılması gereken çok adım var” dedi.
Asgari Ücretten Ziyade Yandaşa Akan Kaynaklar Tartışılmalı
Uluslararası kuruluşlar, enflasyonun körükleneceğini öne sürerek asgari ücret artışı için yüzde 25’lik bir beklenti ortaya koydu. Ancak Atabay, yüzde 25’lik bir asgari ücret artışının Mart 2024’ten beri açlık sınırının altında yaşayan asgari ücretlileri daha da açlığa sürükleyeceğini söyledi.
“Aşırı harcayan bir kamu maliyesi olduğu sürece, hedefli harcama kesintileri yapılmadan ve yandaş ekonomisine akan kaynaklar ‘rasyonalize’ edilmeden, asgari ücret artışını enflasyon yarattığı için hedefe koymak doğru bir ekonomi politikası olmaz” yorumunu yaptı.
MB’nin Enflasyon Hedefinde Yükseliş Bekleniyor
Alman devi Deutsche Bank ve İngiliz yatırım bankası HSBC, TCMB’nin 8 Kasım’da açıklayacağı Enflasyon Raporu’nda enflasyon hedeflerini yukarı yönlü revize etmesini bekliyor. Deutsche Bank, Türkiye’nin Ekim ayı enflasyonunun yüzde 48,58 olarak açıklanmasının ardından yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 44’ten yüzde 45’e yükseltti. Banka ayrıca, 2024 yılı içinde faiz indirimi beklemiyor.
