Türkiye’de Çalışma Saatleri ve İşçi Hakları
Türkiye’de çalışma saatleri, dünyanın en uzun çalışma saatlerine sahip ülkeler arasında. Çalışanların üçte biri, haftada 50 saatin üzerinde mesai yapıyor.
Yasalarla güvence altına alınan işçi hakları arasında hafta tatili ve yıllık ücretli izin yer alıyor. İş Kanunu, bu hakları düzenlerken, Yargıtay’ın kararları da eksiklikleri tamamlıyor.
45 Saat Aşıldığında Fazla Mesai
İş Kanunu’na göre, haftalık çalışma süresi 45 saattir. Bu süre, iş günlerine eşit olarak dağıtılabilir. Haftada 6 gün çalışanlarda 7,5 saat, 5 gün çalışanlarda 9 saat çalışma söz konusudur. 45 saati geçen süreler fazla mesai olarak kabul edilir.
Çalışma Süresine Ara Dinlenme Dahil Değil
Çalışma süresi, işçinin fiilen çalıştığı zamandır. Ara dinlenme süreleri bu sürenin dışında tutulur. Günlük çalışma saatleri içinde, işin niteliğine göre ara dinlenmeler verilir.
1 Saat Ara Dinlenme Zorunlu
Kanun, ara dinlenme sürelerini düzenler: 4 saat veya daha az çalışma için 15 dakika, 4-7,5 saat için 30 dakika, 7,5 saatten fazla çalışma için 1 saat ara dinlenme gerekir. Bu süreler kesintisiz verilmelidir. İşçiler, ara dinlenmelerinde serbesttir.
Günlük Çalışma Süresi 11 Saatle Sınırlı
Kanun ayrıca günlük çalışma süresini 11 saatle sınırlandırır. Yargıtay’a göre, 7,5 ile 11 saat arasında çalışanlara 1 saat, 11 saatten fazla çalışanlara 1,5 saat ara dinlenme verilmelidir.
Toplu Ara Dinlenme
Ara dinlenme süreleri, toplu veya sırayla kullanılabilir. İşe geç başlama/erken bitirme olarak uygulanamaz.
Kesintisiz 24 Saat Hafta Tatili
Kanun, işçilere her 7 günde 24 saat hafta tatili zorunluluğu getirir. 6 günde çalışanlarda 1 gün, 5 günde çalışanlarda 2 gün haftadır. Hafta tatilinden önce 6 gün çalışmış olmak gerekir. Mazeret izinleri, çalışılmış gün olarak sayılır.
Hafta Tatilinde Çalışma
İşçiler, kendi rızalarıyla hafta tatilinde çalışabilir. Bu durumda yüzde 50 zamlı günlük ücret ödenir. Hafta tatilinde çalıştırılıp fazla mesai ücreti alamayan işçiler, durumu delillendirebilir. İşveren de çalıştırmadığını veya ücret ödediğini kanıtlayabilir.
