Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından açıklanan 2024 yılı Temmuz ayı ihracat rakamlarında dikkat çeken detaylar var.
Türkiye’nin 9 Nisan’da İsrail’e ihracatı kısıtlayan ve 3 Mayıs’ta tamamen yasaklayan Türkiye’nin Filistin’e ihracatı temmuzda adeta patladı. Temmuz 2023’te 9,3 milyon dolar olarak görülen Türkiye’nin Filistin’e ihracatı, Temmuz 2024’te %1180’lik olağan dışı artışla 119,7 milyon dolara yükseldi.
Türkiye’nin Filistin’e ihracatı, normalde aylık yaklaşık 10 milyon dolar civarında seyrediyordu. Türkiye’nin İsrail’e ihracatı durdurduğunu açıkladığı mayıs ayında yıllık %338 artışla 51,5 milyon dolara, haziranda ise yıllık %536 artışla 58,6 milyon dolara fırladı. Temmuzda da yaklaşık 120 milyon dolarla rekor kırdı.
Evrensel gazetesinde bugün Uğur Zengin imzasıyla yayımlanan haberde konu gündeme getirildi. İsrail’le ticaretin sıfıra düştüğü dönemde yıkımın ortasındaki Filistin’e ihracattaki astronomik artışın şüphe çektiği vurgulandı.
Türkiye’nin Temmuz ayında Filistin’e ihracatı, çelik sektöründe yıllık %51.757, çimento ve cam sektöründe %453.681, demir ve demir dışı metal sektöründe %13.208, hazır giyim ve konfeksiyon sektöründe %19.127, hububat ve bakliyat sektöründe %164, kimyevi maddeler sektöründe %4.452, madencilik sektöründe %35.681, meyve sebze sektöründe %4.296, mobilya, kağıt ve orman ürünleri sektöründe sıfırdan 12 milyon dolara, otomotiv sektöründe %4.839 artışlarla kayıtlara geçti.
7 Nisan 2024 tarihinde Anadolu Ajansı’nda yayımlanan bir haberde Türkiye’nin Filistin’e ihracatının %96,5’lik kısmının İsrail’e ait Hayfa ve Aşdod limanlarından yapıldığı, limanlardan Batı Şeria ve Gazze’ye transfer edildiği yazılmıştı.
AA haberinde ayrıca, İsrailli tüccarların Filistinli tüccarlara satmak üzere Türkiye’den mal alırken bazı Filistinlilerin de İsrail’e satmak üzere Türkiye’den ithalat yaptığına dikkat çekildi. İsrail vatandaşı olan Filistinlilerin, Türkiye’den aldıkları malların bir kısmını İsrail içinde tüketirken diğer kısmını da Batı Şeria ve Gazze’ye sattıklarına değinildi. Bu nedenle, ulusal istatistiklere yansıyan verilerde Filistin’e yapılan ticaretin hemen hemen tamamının İsrail olarak göründüğü vurgulandı.
İsrail’e ihracatın yasaklanması öncesinde hükümet, “Kayıtlarda İsrail görünüyor ama ihracatın çoğunu Filistin’e yapıyoruz ama İsrail üzerinden yaptığımız için İsrail görünüyor” diyordu. Ancak İsrail’e ihracat yasağı sonrasında Filistin’e ihracat rakamlarının patlaması ve bu ihracatın da İsrail limanları üzerinden yapıldığının bilinmesi, şüphelere neden oldu.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, 3 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, İsrail ile ticaretin kesilmesinden Filistin halkının etkilenmemesi için “teknik görüşmelerin” yapıldığını söyledi.
İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, 9 Mayıs’ta yaptığı açıklamada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geri adım attığını ve bu ülkeye yönelik ticaret kısıtlamalarının birçoğunu kaldırdığını iddia etti. Bakan Bolat bu iddiayı yalanladı.
Filistin’e ihracat rakamlarındaki astronomik artış “İsrail’e ihracat kayıtlarda Filistin olarak mı gösteriliyor” sorularına neden olurken, TİM Başkanı Mustafa Gültepe, Sozcu.com.tr’ye yaptığı açıklamada, İsrail’e değil Filistin’e ihracat yaptıklarını, yasak olduğu için İsrail’e ihracatın mümkün olmadığını, Filistin’e ihracatta çok yüksek artış olmasının nedenini ise bilmediğini söyledi.
TİM Başkan Vekili ve İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı (İDDMİB) Çetin Tecdelioğlu ise, daha önce İsrail üzerinden yapılan ve İsrail olarak kaydedilen ihracatın bir kısmının Filistin’e ve diğer ülkelere gittiğini, şimdi yine İsrail limanları üzerinden Filistinli şirketlere yapılan ve Filistin olarak kaydedilen ihracatın da daha sonra İsrail ve diğer ülkelere transfer edilmiş olabileceğini, ihracatın tamamen durmasının imkansız olduğunu söyledi.
